การเดินสายไฟฟ้าและอุปกรณ์ในงานประปา(ตัดมาจาก กปภ. 04-2558 หมวด ค)

การเดินสายไฟฟ้าและอุปกรณ์

1. การเดินสายไฟฟ้า

ให้เดินสายไฟฟ้าไปยังอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ตามที่ระบุไว้ในแบบแปลน โดยให้ยึดถือกฎการ เดินสายของข้อกําหนดและมาตรฐานข้อ 8 ไว้เป็นหลักในการปฏิบัติงาน โดยมีรายละเอียดดังนี้

1.1 การต่อเชื่อมสายจะต้องเชื่อมต่อในกล่องต่อสายทั้งภายในและภายนอกของอาคาร

1.2 การต่อเชื่อมสายภายนอกอาคารบริเวณเสาไฟฟ้า ไม่อนุญาตให้เชื่อมต่อสายไฟฟ้า ระหว่างกลางของเสาไฟฟ้า

1.3 การเดินสายไฟฟ้าให้ใช้ความระมัดระวัง ห้ามมีรอยชํารุดของฉนวน ห้ามหักงอ  และไม่อนุญาตให้ดัดงอและโค้งจนรัศมีตํ่ากว่า 12 เท่าของเส้นผ่านศูนย์กลางภายนอกของสายไฟ

1.4 สายไฟฟ้าที่ติดตั้งแล้วเกิดการชํารุดให้ทำการซ่อมแซมหรือเปลี่ยนใหม่ โดยอยู่ในดุลยพินิจของตัวแทนผู้ว่าจ้าง โดยผู้รับจ้างจะคิดค่าใช้จ่ายเพิ่มไม่ได้

1.5 การเดินสายไฟฟ้ากําลังให้เดินลอยในอากาศโดยยึดบนเสาไฟฟ้าด้วย Secondary Rack หรือเดินในท่อร้อยสายไฟฟ้า โดยยึดถือตามแบบแปลนและถ้าไม่ได้กำหนดไว้ให้เดินในท่อร้อยสายไฟ หรือให้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของตัวแทนผู้ว่าจ้าง

1.6 การเดินสายไฟฟ้าแสงสว่างและเต้ารับไฟฟ้าในอาคารสำนักงาน โรงกรองน้ำ โรงสูบน้ำ โรงเก็บพัสดุ และอาคารอื่นๆ ถ้ามิได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น ให้ปฏิบัติดังนี้

• ในบริเวณที่เป็นคานคอนกรีต ฝ้าเพดานฉาบปูนเรียบ ฝ้าเพดานกระเบื้องแผ่น เรียบเคร่าไม้และผนังต่างๆ ให้เดินสายไฟฟ้าโดยใช้สายแกนเดียวหุ้มฉนวนและ เปลือกนอกหุ้มฉนวนพีวีซีชนิด IEC 01 (THW) เดินในท่อ EMT
• ในบริเวณที่เป็นฝ้าเพดานเซลโลกรีตวางบนเคร่าทีบาร์ ให้เดินสายไฟฟ้าหลังฝ้าเพดาน โดยใช้สายแกนเดียวหุ้มฉนวนพีวีซีชนิด IEC 01(THW) เดินในท่อ EMT
• ในบริเวณที่ไม่มีฝ้าและเป็นโครงสร้างเหล็ก ให้เดินสายไฟฟ้าโดยใช้สายแกน เดียวหุ้มฉนวนพีวีซีชนิด IEC 01(THW) เดินในท่อ EMT
• บ้านพักในบริเวณที่เป็นฝ้าเพดานกระเบื้องแผ่นเรียบเคร่าไม้และผนังต่างๆ ให้เดินสายไฟฟ้าโดยใช้สายสองแกนหุ้มฉนวนและเปลือกนอกพีวีซีชนิด VAF เดินตีคลิป

1.7 การเข้าสายที่แผงต่อสายของตู้สวิตช์ต่างๆให้ใช้หางปลาขนาดที่เหมาะสมกับขนาด สายไฟฟ้า และสายขนาดตั้งแต่ 16 ตารางมิลลิเมตรขึ้นไปจะต้องใช้หางปลาแบบขันด้วยสกรูเท่านั้น สลัก เกลียวและแป้นเกลียวที่ใช้ยึดให้เป็นชนิดที่ชุบด้วยแคดเมียมทนแรงดึงสูง สายควบคุมและสายเข้าเครื่องมือวัดต่างๆ ให้ใส่หมายเลขสายตามวงจรการเดินสายนั้นๆ โดยใช้วิธีพิมพ์ติดกับสายหรืออาจจะเป็นปลอก วงกลมทำจากพีวีซีก็ได้

1.8 การเดินสายเคเบิลใต้ดิน ให้เป็นไปตามมาตรฐาน วสท. บทที่ 5 (หัวข้อ5.1.4)

ความลึกในการติดตั้งใต้ดิน สำหรับระบบไฟฟ้าแรงดันตํ่า เป็นไปตามตารางนี้ (มาจากตาราง วสท.)

ความลึกในการติดตั้งใต้ดิน สำหรับระบบไฟฟ้าแรงดันตํ่า   

*หมายเหตุ

(1) ท่อร้อยสายไฟฟ้าที่ได้รับการรับรองให้ฝังดินได้โดยมีคอนกรีตหุ้มต้องหุ้มด้วยคอนกรีตหนาไม่น้อยกว่า 50 มิลลิเมตร

(2) สำหรับวิธีที่ 4, 5, และ 6 หากมีแผ่นคอนกรีตหนาไม่น้อยกว่า 50 มิลลิเมตรวางอยู่เหนือสายยอม ให้ความลึกลดลงเหลือ 0.30 เมตร ได้

(3) ข้อกําหนดสำหรับความลึกนี้ไม่ใช้บังคับสำหรับการติดตั้งใต้อาคารหรือใต้พื้นคอนกรีตซึ่งหนาไม่น้อยกว่า 100 มิลลิเมตร และยื่นออกไปจากแนวติดตั้งไม่น้อยกว่า 150 มิลลิเมตร

(4) บริเวณที่มีรถยนต์วิ่งผ่าน ความลึกต้องไม่น้อยกว่า 0.60 เมตร

2. การติดตั้งท่อร้อยสายไฟฟ้า

ห้ามไม่ให้ร้อยสายไฟฟ้าจนกว่าการเดินท่อร้อยสายไฟฟ้าจะทำการติดตั้งสมบูรณ์และตัวแทน ผู้ว่าจ้างได้ตรวจสอบถูกต้องแล้ว ในกรณีท่อร้อยสายไฟฟ้าฝังในคอนกรีตจะต้องทำการฉาบปูนให้ เรียบร้อยเสียก่อน โดยมีรายละเอียดดังนี้

2.1 ให้ทำความสะอาดทั้งภายในและภายนอกท่อก่อนทำการติดตั้ง

2.2 การดัดงอท่อต้องไม่ทำให้เสียรูปทรงและรัศมีความโค้งของการดัดงอต้องเป็นไปตาม   ข้อกําหนด ว.ส.ท.หรือ NEC (ไม่เกิน 360 องศา)

2.3 ท่อต้องยึดกับโครงสร้างอาคารหรือโครงสร้างถาวรอื่นๆทุกๆระยะไม่เกิน 1.50 เมตร

2.4 ท่อแต่ละส่วนหรือแต่ละระยะต้องติดตั้งเป็นที่เรียบร้อยก่อนจึงสามารถร้อยสายไฟฟ้า เข้าท่อได้ ห้ามร้อยสายเข้าท่อในขณะกําลังติดตั้งท่อในส่วนนั้น

2.5 การใช้ท่ออ่อนต้องใช้ความยาวไม่น้อยกว่า 0.30 เมตร

2.6 ห้ามใช้ท่อโลหะเป็นตัวนำสำหรับต่อลงดิน

2.7 ห้ามใช้ท่อโลหะขนาดเล็กกว่า 15 มิลลิเมตร (1/2 นิ้ว)

2.8 ห้ามใช้ท่อโลหะบาง (EMT) ฝังดินโดยตรง หรือใช้ในระบบไฟฟ้าแรงสูง

2.9 แนวการติดตั้งท่อต้องเป็นแนวขนานหรือตั้งฉากกับตัวอาคารเสมอ

2.10 ปลายท่อที่มีการร้อยสายเข้าท่อ ถ้าอยู่ภายนอกอาคารหรือในที่เปียกชื้น ต้องมีหัวงูเห่า(Service Entrance Fitting) ใส่ไว้

2.11 พื้นที่หน้าตัดของท่อร้อยสายไฟฟ้าทุกเส้นที่เดินในท่อ เมื่อรวมแล้วต้องไม่เกิน 40% ของพื้นที่หน้าตัด

ภายในของท่อ

2.12 ปลายท่อร้อยสายไฟฟ้าจะต้องทำการอุดเพื่อป้องกันความชื้น และฝุ่นเข้าในขณะทำการก่อสร้างและจะต้องทำการลบคมของท่อร้อยสายไฟฟ้าก่อนทำการติดตั้งด้วย

2.13 การยึดและติดตั้งท่อร้อยสายไฟฟ้าให้ใช้อุปกรณ์ยึดจับท่อที่เหมาะสม เช่น Clampและ Hanger โดยให้มีระยะห่างกันไม่เกิน 2 เมตร

2.14 การติดตั้งท่อร้อยสายไฟฟ้า ให้ติดตั้งในแนวขนานกับพื้น ผนัง และการหักมุมให้เป็น มุมฉากเท่านั้น การต่อท่อเข้ากล่องต่อสายและตู้สวิตช์ต่างๆ ให้ใช้อุปกรณ์ให้ครบและถูกต้องตามหลักวิชา เช่น Locknut, Insulated Bushing ฯลฯ

กล่องต่อสายในส่วนที่มองไม่เห็นให้ใช้ชนิดกล่องเหล็กขึ้นรูปได้ ส่วนในบริเวณที่สามารถมองเห็นได้ให้ใช้กล่องต่อสายและอุปกรณ์ต่อท่อชนิดโลหะหล่อเท่านั้น

2.15 ก่อนเข้ามอเตอร์และอุปกรณ์ไฟฟ้าทุกชนิดที่มีการสั่นสะเทือน ให้ใช้ท่อร้อยสายไฟฟ้าชนิด Liquid Tight Flexible Conduit ทุกครั้ง

2.16 ท่อร้อยสายไฟฟ้า ให้ทำแถบสีสัญลักษณ์ขนาดกว้าง 100 มิลลิเมตร ทุกระยะ 4 เมตร โดยมีรายละเอียดดังนี้

–              สายไฟฟ้ากําลัง       : สีส้ม

–              สายควบคุม            : สีม่วง

–              สายส่งสัญญาณ      : สีเขียวอ่อน

*หมายเหตุ

ข้อกําหนดนอกเหนือจากนี้ ให้เป็นไปตามมาตรฐาน วสท.ฉบับล่าสุด บทที่ 5 ข้อกําหนดการเดินสาย และวัสดุ

3. การติดตั้งกล่องต่อสาย กล่องดึงสาย

3.1 การติดตั้งกล่องต่อสายและกล่องดึงสายต้องยึดแน่นกับโครงสร้างอาคารหรือ โครงสร้างถาวรอื่นๆและตำแหน่งของกล่องต่อสายต้องติดตั้งอยู่ในที่ซึ่งเข้าถึงและทำงานได้สะดวกโดยไม่ ต้องรื้อถอนส่วนใดส่วนหนึ่งของอาคาร

3.2 การเดินท่อห้ามหักโค้ง 90 องศาเกิน 3 ครั้ง โดยไม่ได้ติดตั้งกล่องดึงสาย

3.3 ท่อที่ต่อเข้ากับกล่องต่อสาย และอุปกรณ์ต้องมี Connector ติดไว้

3.4 การต่อท่อกับกล่องต่อสายและตู้ ส่วนที่เป็นเกลียวของท่อที่ต่อผ่านเข้าไปในกล่องต่อ สายและตู้ต้องมี Lock Nut ทั้งด้านในและด้านนอก และต้องมี Bushing ด้านในของกล่องต่อสายและด้าน ในของตู้ (เพิ่ม)

3.5 กล่องที่ใช้กับระบบไฟฟ้าแรงสูงต้องมีป้ายข้อความ “อันตรายไฟฟ้าแรงสูง”  ติดไว้อย่างถาวร และอยู่ด้านนอกของฝากล่องสามารถเห็นได้ชัด

4. การติดตั้งและการเดินสาย ในรางเดินสายไฟฟ้า

4.1 สายที่เดินในรางเดินสาย และรางเคเบิลให้ใช้สายเคเบิลแกนเดียว หรือหลายแกนหุ้ม ฉนวน มีเปลือกนอก 2 ชั้น ชนิด 60227-IEC 10 หรือ NYY, NYY-G หรือ CV เท่านั้น

4.2 การติดตั้งรางเดินสาย ต้องมีที่รองรับหรือแขวนยึดให้มั่นคง ที่รองรับหรือแขวนยึดรางเดินสายที่เดินในแนวนอน ต้องห่างกันไม่เกิน 1.5 เมตร รางเดินสายที่เดินในแนวดิ่งต้องมีที่รองรับหรือแขวน ยึดห่างกันไม่เกิน 4.50 เมตร และมีจุดต่อของรางเดินสาย ระหว่างช่วงของที่รองรับ หรือที่ยึดไม่เกิน 1 แห่ง ท่อหรือทางเดินสายอื่นๆ ที่นํามาต่อกับรางเดินสายไม่นับเป็นที่รองรับหรือที่ยึด

4.3 ที่ปลายของรางเดินสาย เมื่อไม่มีการเดินสายเข้าออกต้องปิดด้วยแผ่นปิดท้ายรางที่ทำมาสำหรับใช้กับรางชนิดเดียวกันเท่านั้น

4.4 อุปกรณ์ประกอบรางเดินสาย ได้แก่ ข้องอ ข้อต่อ ข้อต่อลดขนาด กล่องแยก 3 ทาง 4 ทาง ฯลฯ ให้ใช้อุปกรณ์สําเร็จรูปเท่านั้น

4.5 การต่อเนื่องกัน (Bonding) การใช้รางเดินสายสำหรับเดินสายไฟฟ้า โดยรางเป็นโลหะ จะต้องคำนึงถึงความต่อเนื่องถึงกันทางไฟฟ้าตลอดของการติดตั้งรางเดินสาย ไม่ให้เกิดการขาดตอนได้ ข้อ ต่อระหว่างรางเดินสายแต่ละช่วงจะต้องแนบสนิทหรือมีสายทองแดงขนาดตามมาตรฐาน NEC เรื่องราง เดินสายจะต้องมีความต้านทานต่อกระแสไฟฟ้าตํ่าตลอดระยะทางและต้องรับปริมาณกระแสไฟฟ้าอันเกิด จากลัดวงจรได้อย่างปลอดภัย

4.6 การเดินสายในรางเดินสาย  ที่ไม่ได้อยู่ในแนวนอนจะต้องยึดสายที่เดินไปกับพื้นรางให้มั่นคง

4.7 สายไฟฟ้าที่ใช้งานแบบวงจรขนานเดินในรางเดินสาย ต้องจัดสายสำหรับวงจรต่อขนานนั้นรวมกันเป็นชุดๆ

โดยแต่ละชุดมีสายของไฟแต่ละเฟส สายศูนย์ไม่เกิน 1 เส้น และสายดิน (ถ้ามี)ครบถ้วนในแต่ละชุด

4.8 พื้นที่หน้าตัดทั้งหมดของสายไฟฟ้าทุกเส้นที่เดินในรางเดินสาย (Wire Way) เมื่อรวมกัน แล้วต้องไม่เกิน 20% ของพื้นที่หน้าตัดภายในของรางเดินสาย

4.9 ขนาดกระแสของสายในรางเดินสาย (Wire Way) ให้ใช้ค่ากระแสตามตารางของ วสท. หากตัวนําที่มีกระแสไหลรวมกันไม่เกิน 30 เส้น ตัวนําวงจรสัญญาณ หรือวงจรควบคุมที่อาจมีกระแสไหล ในช่วงระยะเวลาสั้นไม่ถือว่าเป็นตัวนํากระแส

*หมายเหตุ

ข้อกําหนดนอกเหนือจากนี้ ให้เป็นไปตามมาตรฐาน วสท. ฉบับล่าสุด บทที่ 5 ข้อกําหนดการเดินสาย และวัสดุ